Almelo, de textielfarieken.
Waar Almelo in het verleden groot mee is geworden, de textielindustrie.
Almelo heeft
in de vorige eeuw vele textielfabrieken gekend. per 1 januari 2012 is daaraan
een
einde gekomen met de sluiting van de laatste weverij van Ten Cate op het Indie
terrein.
Op deze
pagina een opsomming van de fabrieken die in ruim 100 jaren Almelo bekendheid
hebben gegeven.
wilt u naar het
begin van "toen was Almelo nog mooi"klik dan hier X
Kapokfabriek Nijhuis en Co,
komende vanaf
de Eilandbrug richting de binnenstad had je links, net voor Ten Cate Indië,
kapokfabriek Nijhuis & Co.
(het witte pand met de boogjes in de dakgevel)
Niet echt textiel industrie want kapok is een vezel afkomstig uit de vrucht van
de kapokboom. Deze werd gebruikt
als vulling voor kussens en matrassen.
Ten Cate
Misschien wel
de grootste van Almelo, firma Ten Cate die hier 4 fabriekshallen had met de
namen
Indië , Java , Tubantia, en Holland.
In 1940 had ten Cate als grootste van Almelo 2005 mensen in dienst (Bendien
1465)
het Indië complex
Zoals te zien is wordt er nog druk gebouwd aan het Indië complex en het zal
spoedig bijna twee
keer zo groot worden als op deze foto van vlak na de oorlog.
Links de schoorsteen van de stoomkapok fabriek Nijhuis, daarnaast de
schoorstenen van Indië.
De linkse voor de verwarming, met meters grote propellers werd warme lucht via
een wel meter dia
buis lang het plafond de fabriek in geblazen. De grote voor de stoommachine voor
de aandrijving van de getouwen.
Net links naast het topje van de grote schoorsteen is de hal van machinefabriek
Brummer te zien en rechts boven
is nog een stukje van de Vissedijk te zien.
Midden, rechts de watertoren die zoals gepland behouden blijft als monument.
rechtsonder bij het driehoek grasveldje begint de derde Westerdokstraat.
Leuk om te zien dat er 6 (woon) boten liggen aangemeerd voor de sluis in het Almelo
Nordhorn kanaal.
Hieronder
gezien vanaf het spoor. De Industriestraat loopt hier tot aan de Vissedijk.
Voorheen liep die tot enkele tientallen meters voor de Vissedijk en boog daar
links af om
vlak bij "het Eiland" weer uit te komen,
Het ketelhuis
waar de stoommachines stonden. Lange assen liepen van hier uit naar de
achtergelegen weverijen
waar ze met behulp van riemen de getouwen aandreven.
hieronder het
kantoor met de portiersloge bij de onderdoorgang naar de "kalverstraat"
Later is dit dichtgemaakt en is hier ook kantoorruimte van gemaakt.
Het Java, Tubantia en Holland complex
Deze lagen tussen het kanaal en het spoor.
hieronder even van boven gezien. De straat van het station naar de brug is
de Spoorstraat.
Het grote deel links van de schoorsteen is het Java complex,
Rechts van de schoorsteen tot aan de Spoorstraat het Holland complex en
rechts van de Spoorstraat het Tubantia complex met daarachter de Smitstraat.
Nog verder rechts (buiten beeld) kreeg je nog de stationssteeg met daaraan
de stoomspinnerij Twenthe.
Links boven aan de andere kant van het kanaal
zie je nog
de almelose textiel fabriek voorheen textielfabriek de Grenzen van de familie
Hagedoorn.
Onderaan is nog mooi het oude station te zien met de loopbrug naar het lange
perron.
Ook aan het
kanaal gelegen katoen maatschappij. firma Gebr. Scholten & Co.
Opgericht in 1859 door de broers Barend, Gerrit, Jan Frederik en Jan Scholten.
De fabriek had in het begin veel afzet in Nederlands Indië.
Ze produceerden een fijne doeksoort voor onder andere luxe overhemden.
Na de samenwerking met L. van Heek te Losser kreeg het de naam "van Heek en Scholco"
en de fabriek in Wierden werd "van Heek Fashion".
Tussen van
Heek en Scholco en ten Cate zat stoomspinnerij Twenthe.
In 1914 - 1916 gebouwd naar ontwerp van A.G. Beltman.
Het nu nog bestaande gedeelte doet sinds de jaren 90 dienst als bedrijvencentrum.
Ik ben nog op zoek naar een goede foto van de zijde langs het kanaal.
In de jaren 90 heeft hier nog Carpetland in gezeten.
hieronder links een gedeelte van de hal die aan het kanaal zat.
|
textielfabriek de Grenzen, later textielfabriek Almelo.
Gelegen aan
het kanaal, haven NZ 77, eigenaar familie Hagedoorn.
later kreeg het de naam textielfabriek Almelo. Inmiddels ook al afgebroken.
De straat "de Grenzen"
die hier nu rechts daarvan loopt herinnert nog naar deze fabriek.
|
Dan hadden we nog midden in de stad de Almelosche Ververij en Chemische Wasscherij
Gebr. Palthe.
Afgebroken om plaats te maken voor het huidige
gemeentehuis maar ook een grote brand heeft toentertijd
veel
schade aangericht.
groen gemerkt de Boddenstraat die links uitkomt op de
Brugstraat,
geel de Bakenstraat die ook uitkwam op de Brugstraat,
het laatste deel heet nu Touwbaan.
Rood het Schalderoi. En oranje de eerste
Westerdokstraat, een straatje dat
geheel verdwenen is.
Of beter gezegd, op de joodse begraafplaats en 2
huisjes aan de Boddenstraat na
is alles op deze foto inmiddels verdwenen.
Hier de ingang aan de Boddenstraat.
Ook in het gebied tussen de Adastraat, Holtjesstraat en het spoor was textielindustrie gevestigd
Hieronder een foto waarop de SESA fabriek (Scholl Engberts en Scholten Almelo,
bruin gemerkt) te zien is met de ingang aan de Poulinkstraat.
Blauw de Adastraat, rood de Poulinkstraat, groen de 2e Sligtestraat en geel de
1e Sligtestraat.
Links is de Tuinstraat te zien met linksboven dansschool Veenstra.
rechts het belastingkantoor.
En zoals je
er vanuit de Poulinkstraat op keek.
In 1968 heeft er een flinke brand gewoed.
Vlak hierbij
zat de textielfabriek van Bendien, in 1890 gesticht door Isaac Bendien.
Het bedrijf begon met 5 man personeel maar had in 1934 al 1500 man personeel.
Het was toen het grootste confectiebedrijf van ons land.
Gevestigd links en rechts van de Holtjesstraat en door een luchtbrug met elkaar
verbonden.
Hieronder, de uitrit op het linker plaatje is rechts te zien.
Ook deze fabriek is compleet afgebroken.
|
|
Op
onderstaande foto zat firma Hilgen stucadoors bouwmaterialen (cement, kalk gips enz.) in
het pand.
Op deze en nog één pand na zijn aan deze kant van de Marktstraat alle
panden afgebroken.
Dit pand van Hofkes is in 1995 gerestaureerd.
Ziet u geen ingang ?, dat klopt want u kijk hier tegen de achterkant van het
pand aan.
Dan met de ingang aan de Parallelweg |
Aan de
Veldkampsweg hadden we nog de Leeuwarder Textiel Maatschappij ELTEM.
op de achtergrond kijkt u tegen de achterkant van de molen aan de Nieuwstraat
aan.
Hier werd eerst werkmanskleding gemaakt maar later ook costumes en overjassen
voor heren en jongens.
Wegens concurrentie uit het buitenland moest het bedrijf in 1978 sluiten.
In 1833
opgericht had je nog de fabriek van Barend Bavink waar veel bleekwerk werd
verricht voor Ten Cate.
De naam mag dan wat minder bekend zijn maar het was toen wel de derde grootste
textielfabriek van Almelo.
Hoewel in 1850 de aandrijving van de machines (door ossen) werd vervangen door
een stoommachine moest
de fabriek wegens concurrentie toch in 1872 sluiten.
de fabriek was gevestigd op de weg naar Borne, ongeveer waar nu de plastic
industrie twente zit.
Er bestaat hier nog een doodlopend straatje genaamd Bavinksweg.
citaat: eene
kunstblekerij aan de Bavinkel op een half uurtje van Almelo aan den straatweg
naar Borne,
beide behoorende aan de Heeren H. en F. ten Kate, handelende onder de firma
Barend Bavink en Zn
|
Egger vitrage fabriek
gelegen aan de |
Hieronder een foto van het personeel bij het 25 jarig jubileum in 1952, klik op de foto voor een vergroting
Als u op onderstaande afbeelding klikt krijgt u meerdere foto's van de meisjes van Egger uit de jaren 1950-1954
Een werknemer achter een breed getouw.
A.G.
Kamerling, 1865, aan de Loolee, weverij - blekerij en ververij
citaat:
Hedeman (voortbouwende op het
bedrijf van A.G. Kamerling op het Sluitersveld)
Firma Hedeman gelegen op de
Rumerslanden, tussen de Ootmarsumsestraat en het kanaal.
Ingang aan de fabrieksstraat waar hun bekende kantoor, het torentje met de
klok staat.
Op de volgende afbeelding zijn veel dingen te zien die inmiddels al verdwenen
zijn of nog niet gebouwd.
klik op de afbeelding voor
een uitgebreide vergroting.
Links boven is nog de
originele loop van de Loolee te zien met de waterkeringen bij het kanaal. Het
latere Lateraalkanaal
met het J. Banis gemaal bestonden toen nog niet. In het kanaal zijn nog enkele
boten te zien.
Midden onder is de Rappersweg te zien met alleen nog de sporthal en wat
fabriekswoningen er tegenover.
vanaf het Linkerbruggetje liep nog een pad het terrein op met daaraan boerderij
Tukkert.
De koeien konden nog grazen in het weilandje aan de Ootmarsumsestraat.
Tegenwoordig is hier een lelijke woonwijk gebouwd met kleine huisjes en alles op
elkaar.
Stoomwolspinnerij, katoenweverij en ververij J. ten Bos.
gevestigd aan
de Krikkenstraat, hoek Grotestraat. het kantoor zat aan de Grotestraat zuid in
het pand links naast
het oude postkantoor bij de Schuttenstraat. (was in de jaren 90 een Grieks
restaurant)
Ik heb een wat onduidelijke foto van de fabriek gevonden
nog enkele namen waar ik geen foto's of afbeeldingen kan vinden.
Bernhard ten BruggeCate, later L., Bornebroekscheweg, kapokfabriek Java.
B.C. de la Fontaine Verwey, Ambt almelo, natuur- en stoomblekerij
Gebr. Kamphuis, Almelo, Blekerij
citaat : eene
kunstbleekerij behoorende aan de Heer Becking in den Krommendijk, aan den kunst
weg van Almelo naar Albergen
De Krommendijk is de
Ootmarsumsestraat.
J.H. Nijhuis, Chemische
wasscherij, Dekenstikkerij en verstelinrichting, Goudsbloemstraat 3 Almelo
Fa. H.H.Kolthof, Confectiefabriek, Bakenstraat 32
Aan de Bornsestraat (moet zijn Bornebroeksestraat) ligt links de Twentsche Stoomwattenfabriek
van L. ten Bruggen Cate,
waartegenover men het Kolkpad kan inslaan om langs de
tricotweverij van de firma Teutelink & Co. in de Tuinstraat te komen
Marseille:
gestreepte katoenen stof in keperbinding geweven.
Diemit of diemet: sterke katoenen stof in keperverbinding waarin een patroon is
geweven.
Pellen: linnen of halflinnen weefsel met eenvoudige blokachtige patronen, voor
tafellakens,servetten
enz.
Bombazijn: geweven stof, oorspronkelijk zijde, of uit zijde, kemelshaar en
katoen. Later uit
kamgaren.
Trijp: Fluweelachtig weefsel bestaande uit grondweefsel van linnen of katoen en
een pool van wol
(meest geitehaar).